|
эмас. Агар фаразан Сизга келган билим (ваҳи)дан кейин ҳам уларнинг ҳавойи нафсларига эргашсангиз, у ҳолда шубҳасиз золимлардан бўлиб қоласиз“. [2:142:145]
Бу оятлардан қуйидагилар англашилади:
Бу оятларда тақдим ва таъхир қоидаси қўлланганга ўхшайди. Негаки,
سَيَقُولُ السُّفَهَاء مِنَ النَّاسِ
(одамлардан ақлсизлари айтадиларки:) ояти
قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاء
(гоҳо юзингиз самода кезганини кўрамиз) оятидан кейин нозил бўлган. Аллоҳ Таоло олдин Пайғамбар с.а.в.ни Масжидул Ҳаром тарафига бурган, ундан кейин
سَيَقُولُ السُّفَهَاء مِنَ النَّاسِ مَا وَلاَّهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُواْ عَلَيْهَا
(одамлардан ақлсизлари: «Улар (мусулмонлар)ни илгари қараган қиблаларидан қандай нарса юз ўгиртирди?» — дейдилар), деган.
Оятлар Пайғамбар с.а.в.га нозил бўларди ва у киши ёзиб борувчиларга уларни суранинг қайси жойига ёзишларини тайинлардилар.
«ضَعُوا هَذِهِ الآيَةَ فِى مَكَانٍ كَذَا مِنْ سُورَةٍ كَذَا»
«Бу оятни фалон суранинг фалон жойига қўйинглар»,9 дердилар. Оятнинг сурадаги тартиби нозил бўлишдаги тартиби билан бир хил бўлиш ҳоллари ҳам, бир хил бўлмаслик ҳоллари ҳам юз берарди. Шундай бўлишининг ҳикматини Аллоҳнинг Ўзи билади.
Бу ҳолат Қуръони Каримнинг айрим оятларида очиқ кўриниб туради.
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجاً وَصِيَّةً لِّأَزْوَاجِهِم
– „Сизлардан вафот қилган кишилар хотинларини қолдирган бўлсалар (ўлимларидан олдин), хотинларига васият қилсинлар“. [2:240]
ояти нозил бўлиш жиҳатидан
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجاً يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْراً
– „Сизлардан (мусулмонлардан) вафот қилган кишилар хотинларини қолдирган бўлсалар, улар тўрт ою ўн кун ўзларига қараб (идда сақлаб) турадилар“. [2:234]
оятидан олдиндадир. Биринчи оят иккинчи оят билан насх қилинган. Ҳолбуки, иккинчи оятнинг Қуръондаги тартиби биринчи оятдан олдинда. Яъни, унинг Қуръондаги тартиби нозил бўлишдаги тартибидан бошқача.
33-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208